KOGNITIV PSIXOLOGIYANING KOGNITIV TILSHUNOSLIKDAGI AHAMIYATI
Abstract
Ushbu maqola kognitiv psixologiyaning kognitiv tilshunoslikni rivojlantirishdagi muhim rolini ularning turli o'lchovlardagi o'zaro ta'sirini o'rganadi. U tilni o'rganishga ta'sir etuvchi psixologik omillarni o'rganadi, idrok, motivatsiya va hissiyotlar kabi kognitiv jarayonlar tilni o'zlashtirishni qanday shakllantirishini ta'kidlaydi. Tadqiqot, shuningdek, xotira, diqqat va til birliklari o'rtasidagi murakkab munosabatlarni o'rganib, ularning semantik tarmoqlarni shakllantirish va tilni qayta ishlashni osonlashtirishdagi rolini ta'kidlaydi. Bundan tashqari, maqola neyrolingvistika ob'ektivi orqali til kasalliklarining psixologik va nevrologik jihatlarini ko'rib chiqadi va kognitiv psixologiya va tilshunoslik ushbu shartlarni tushunishimizni qanday yaxshilashini ko'rsatadi. Maqolada kognitiv tilshunoslik va psixologiyaning sun'iy intellekt (AI) va tabiiy tilni qayta ishlash (NLP), ta'lim va til o'rgatish metodologiyalari, shuningdek, reklama va marketingda tilning psixologik ta'siri tahlil qilinadi. Maqolada nazariy tushunchalarni amaliy misollar bilan birlashtirib, tilni kognitiv va madaniy hodisa sifatida tushunishimizni chuqurlashtirish, kognitiv nevrologiya, til ta’limi va texnologiya bo‘yicha kelajakdagi tadqiqotlarga yo‘l ochishda fanlararo yondashuvlarning ahamiyati ta’kidlangan.
References
1. Barsalou, L. W. (2008). Grounded cognition. Annual Review of Psychology, 59, 617–645. https://doi.org/10.1146/annurev.psych.59.103006.093639
2. Biber, D. (1993). Representativeness in corpus design. Literary and Linguistic Computing, 8(4), 243–257. https://doi.org/10.1093/llc/8.4.243
3. Evans, V., & Green, M. (2006). Cognitive linguistics: An introduction. Lawrence Erlbaum Associates.
4. Gries, S. T. (2012). Corpus linguistics and theoretical linguistics: A love–hate relationship? Not necessarily…. International Journal of Corpus Linguistics, 17(1), 37–59. https://doi.org/10.1075/ijcl.17.1.03gri
5. Jackendoff, R. (2002). Foundations of language: Brain, meaning, grammar, evolution. Oxford University Press.
6. Lakoff, G. (1987). Women, fire, and dangerous things: What categories reveal about the mind. University of Chicago Press.
7. Lakoff, G., & Johnson, M. (1980). Metaphors we live by. University of Chicago Press.
8. Xotamovna, M. F. (2025). INGLIZ-OʻZBEK TILLARIDA KONVERSIYA VA UNING LINGVISTIK USUL SIFATIDAGI KOGNITIV XUSUSIYATLARI. Prospects for innovative technologies in science and education, 2(3), 19-21.
9. Xotamovna, M. F. (2025). KOGNITIV-SEMANTIK TAHLILNING NAZARIY ASOSLARI.
10. Xotamovna, M. F. (2024). TRANSLATION DIFFICULTIES OF PHRASEOLOGICAL UNITS FROM ENGLISH INTO UZBEK. IMRAS, 7(11), 103-107.
11. Xotamovna, M. F. (2025). COGNITIVE PSYCHOLOGY AND COGNITIVE LINGUISTICS INTERACTION WITH OTHER DISCIPLINES. PEDAGOG, 8(1), 105-108.
12. MURATKHODJAEVA, F. (2025). INSON RUHIYATINI IFODALOVCHI MELIORATIV EMOTSIYALARNING SEMANTIK KO ‘LAMI. News of the NUUz, 1(1.2. 1), 280-281.
13. MURATKHODJAEVA, F. (2025). ANTROPOSENTRIK PARADIGMADA KOGNITIV TILSHUNOSLIK NAZARIYASI. News of the NUUz, 1(1.1), 315-317.
14. Amirovna, N. G., & Xotamovna, M. F. (2025). ZAMONAVIY PEDTEXNOLOGIYALAR VOSITASIDA TALABA YOSHLARNING MANTIQIY TAFAKKURINI RIVOJLANTIRISH. Advanced methods of ensuring the quality of education: problems and solutions, 2(4), 115-119.