STRUKTURAL TAHLIL: ALISHER NAVOIYNING G‘AZAL, RUBOIY VA TUYUQLARI MISOLIDA
Abstract
Ushbu maqolada Alisher Navoiy ijodida g‘azal, ruboiy va tuyuq janrlarining struktural xususiyatlari atroflicha tahlil qilingan. Tadqiqot davomida ushbu janrlarning shakliy tuzilishi, ritmik tizimi, qafiyalanish usullari, leksik birliklarning ma’no yuklamasi, obrazlilik darajasi hamda semantik qatlamlari ilmiy yondashuv asosida o‘rganildi. Maqolada Navoiy asarlarida mazkur janrlar orqali milliy adabiy tilning badiiy imkoniyatlari kengaygani, shoirning poetik tafakkuri, tasviriy vositalardan mahorat bilan foydalanishi hamda folklor unsurlarini adabiy jarayonga kiritish usullari yoritiladi. Tahlillar shuni ko‘rsatdiki, g‘azallar chuqur lirizm, murakkab ritm va ma’rifiy-falsafiy ruh bilan, ruboiylar ixcham va lo‘nda falsafiy mushohada bilan, tuyuqlar esa xalqona ohang, hikmat va tajnislik san’ati bilan ajralib turadi. Tadqiqot natijalari Navoiy ijodining janrlar tizimini o‘rganishda struktural tahlil samarali metod ekanligini tasdiqlaydi.
References
1. Aliyev M. Sharq she’riyati ritmikasining nazariy asoslari. – Toshkent: Universitet, 2019. – B. 203.
2. Bertels E.E. Navoi va uning davri. – Moskva: Nauka, 1965. – C. 312.
3. Farhodov R. Poetika va stilistika asoslari: darslik. – Toshkent: Innovatsiya ziyo, 2021. – B. 264.
4. Karimov A. Ruboiy janrining semantik va poetik tuzilishi. – Buxoro: Buxoro davlat universiteti nashriyoti, 2018. – B. 132.
5. Nafasov O. Navoiy lirikasida tasavvufiy mazmun. – Qarshi: Nasaf nashriyoti, 2016. – B. 189.
6. Qodirov H. O‘zbek mumtoz adabiyotida g‘azal janrining poetik tabiati. – Namangan: NamDU nashriyoti, 2017. – B. 154.
7. Rahmonov N. Tuyuq janrining tarixiy shakllanishi va badiiy o‘ziga xosligi. – Samarqand: Zarafshon nashriyoti, 2020. – B. 198.
8. Shamsiyev B. Alisher Navoiy va o‘zbek adabiy tilining rivoji. – Toshkent: Yangi asr avlodi, 2013. – B. 176.
9. Shodmonov U. Mumtoz she’riyatda tajnis va san’atkorlik usullari. – Toshkent: O‘qituvchi, 2014. – B. 121.
10. Sultonov S. Alisher Navoiy poetik merosining janr xususiyatlari. – Toshkent: Fan, 2015. – B. 240.
