INGLIZ TILIDA IBORALARNI O'RGATISHDA ADAPTIV TOPSHIRIQLARNI QO'LLASH

Sidiqov Alisher O’ktamjonovich

Authors

Sidiqov Alisher O’ktamjonovich Author

Abstract

Ushbu maqolada ingliz tilidagi iboralarni B2 darajadagi EFL (chet tilini o‘rganuvchi) o‘quvchilarga o‘rgatishda adaptiv ta’lim yondashuvlarining samaradorligi tahlil qilinadi. Iboralar ko‘chma ma’noga ega, madaniy jihatdan bog‘langan va grammatik jihatdan murakkab bo‘lgan ifodalar bo‘lgani uchun ularni o‘zlashtirishda o‘rganuvchilar ko‘plab muammolarga duch kelishadi. Tadqiqotda Tomlinsonning differensial ta’lim modeli, Gardnerning ko‘p intellektlar nazariyasi hamda Vygotskiyning yaqin taraqqiyot zonasi konsepsiyasiga tayaniladi. 60 nafar universitet talabasi ikki guruhga bo‘linib, biri an’anaviy usulda, ikkinchisi esa vizual, eshituvchan, kinestetik va mantiqiy uslublarga asoslangan adaptiv topshiriqlar orqali o‘qitildi. To‘rt hafta davom etgan tajriba natijalariga ko‘ra, adaptiv guruh testlarda yuqori natijalarga erishdi, xatolik darajasi kamaydi va iboralarni kontekstda ishlatish qobiliyati yaxshilandi. O‘quvchilarning fikr-mulohazalari ularning darslarga qiziqishi va motivatsiyasi ortganini ko‘rsatdi. Tadqiqot xulosasiga ko‘ra, multimodal va o‘quvchiga yo‘naltirilgan metodlar frazeologik bilimlarni mustahkamlashda muhim rol o‘ynaydi. Cheklovlar sifatida namunaviy guruh kichikligi va tadqiqotning qisqa davom etgani qayd etiladi. Kelgusida uzoq muddatli va texnologiyalarga asoslangan adaptiv metodlarni chuqurroq o‘rganish taklif etiladi.

References

Boers, Frank, and Seth Lindstromberg. Cognitive Linguistic Approaches to Teaching Vocabulary and Phraseology. Mouton de Gruyter, 2008.

Gardner, Howard. Intelligence Reframed: Multiple Intelligences for the 21st Century. Basic Books, 1999.

Glucksberg, Sam. Understanding Figurative Language: From Metaphors to Idioms. Oxford University Press, 2001.

Kovecses, Zoltán. Metaphor: A Practical Introduction. Oxford University Press, 2002.

Kovecses, Zoltán, and Peter Szabó. “Idioms: A View from Cognitive Semantics.” Applied Linguistics, vol. 17, no. 3, 1996, pp. 326–355.

Madrahimov, Abdusattor. Frazeologik birliklarning stilistik va semantik xususiyatlari. Toshkent: O‘zR FA, 2016.

Moon, Rosamund. Fixed Expressions and Idioms in English: A Corpus-Based Approach. Oxford University Press, 1998.

Rasulova, Xurshida. “O‘zbek tilida iboralarning uslubiy o‘rni.” Filologiya Masalalari, no. 2, 2017, pp. 45–53.

Sattorov, M. “B2 Darajadagi Talabalarga Iboralarni Adaptiv Yondashuv Asosida O‘rgatish.” Til va Adabiyot Ta’limi, no. 4, 2020, pp. 67–74.

Sattorov, M. “O‘zbek auditoriyalarida inglizcha iboralarni dramatik metodlar orqali o‘rgatish samaradorligi.” Yosh Tilshunoslar Forumi, 2020.

Tomlinson, Carol A. How to Differentiate Instruction in Mixed-Ability Classrooms. 2nd ed., Alexandria, VA: ASCD, 2001.

Виноградов, В. В. Русская фразеология: Вопросы теории. Наука, 1972.Виноградов, В. В. Русский язык: Грамматическое учение о слове. М.: Высшая школа, 1972.

Vygotsky, Lev S. Mind in Society: The Development of Higher Psychological Processes. Edited by Michael Cole et al., Harvard University Press, 1978.