TEACHING THE CONCEPT OF SUBLIMATION IN PHYSICS LESSONS AT GENERAL SECONDARY SCHOOLS USING THE "MENTAL MAP" METHOD

Authors

  • Khushvaktov Ural Norkobilovich Author

Abstract

This article explores the theoretical and practical aspects of using the "Mental Map" method in teaching the concept of sublimation in physics lessons at general secondary schools. Sublimation, the direct transition of a substance from a solid to a gas, is a key topic in the study of physical processes. However, its abstract nature often makes it challenging for students to fully grasp. The Mental Map method offers a visual and interactive approach to teaching, which allows students to organize and connect complex concepts in a systematic way. This method helps students better understand the relationships between key ideas related to sublimation, such as the physical principles, real-life applications, and molecular-level processes involved.

References

[1] Қаландаров Э.Қ., Қаттиқ жисмларнинг оптик хоссаларини изчиллик асосида ўқитиш // Science and innovation international scientific journal volume 1 ISSUE 5 UIF-2022: 8.2 | ISSN: 2181-3337. 606-610 bet.

[2] Abduraxmanov M.K., Qalandarov E.Q., Turli muhitlarda elektr toki mavzusini o‘rganish maqsadlari va vazifalari // Science and innovation international scientific journal volume 1 ISSUE 8 UIF-2022: 8.2 | ISSN: 2181-3337. 200-204 bet.

[3] Kalandarov E.K., Consistent formation and development of the physics of solids in Uzbekistan // Science and innovation international scientific journal volume 2 ISSUE 1 january 2023 UIF-2022: 8.2 | ISSN: 2181-3337 | SCIENTISTS.UZ. 419-423 bet.

[4] Khushvaktov U.N., Interconnected training in laboratory and practical classes in solid state physics // ACADEMICIA: An International Multidisciplinary Research Journal ISSN: 2249-7137, Vol. 12, Issue 05, May 2022. Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 8.252, P. 134-146. https://saarj.com/academicia-past-issue-2022/

[5] Khushvaktov U.N., Use of the membership principle in studying solid physics at secondary school // ACADEMICIA An International Multidisciplinary Research Journal ISSN: 2249-7137, Vol. 11, |Issue 6| June 2021. - Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 7.492, P. 526-531. https://saarj.com/academicia-past-issue-2021/

[6] Қаландаров Э.Қ., Хушвақтов Ў.Н. Қаттиқ жисмлар физикасини янги педагогик технологиялар асосида ўқитиш асослари// Муғаллим ҳам узлуксиз билимлендириу илмий-методикалық журнали. – Нукус, 2018. -№ 3-сон. 122-127 б. (13.00.00. № 20)

[7] Qalandarov E.Q., Umumiy o‘rta ta’lim maktablarida “qattiq jismlar fizikasi”ga оид masalalar yechishni takomillashtirish // Academic Research in Educational Sciences VOLUME 2 |ISSUE 11| 2021 ISSN: 2181-1385. Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723. Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.89. DOI: 10.24412/2181-1385-2021-11. P. 732-738.

[8] Xushvaqtov O‘.N., Umumiy o‘rta ta’lim maktablarida qattiq jismlar fizikasiga oid amaliy mashg‘ulotlarni takomillashtirish // “Fizika, Matematika va Informatika” Ilmiy-uslubiy jurnal. 2022 2-son. 01.04.2022-y. 38-44 b. (13.00.00. № 2)

[9] Xushvaqtov O‘.N., Umumiy o‘rta ta’lim maktablarida qattiq jismlar fizikasining rivojlanish metodologiyasi metodologik asoslari//“O‘zMU XABARLARI” Mirzo Ulug‘bek nomidagi O‘zbekiston Milliy Universiteti Ilmiy Jurnali. 2024, [1/7/1] ISSN 2181-7324. 218-221 bet.

[10] Хушвақтов Ў.Н., Умумий ўрта таълим мактабларида қаттиқ жисмлар турларини кўргазмалилик тамойилидан фойдаланиб ўрганиш//Ilm sarchashmalari” Urganch davlat universitetining ilmiy-nazary, metodik jurnali. 114-118 bet.

[11] Khushvaktov U.N., The importance of interdisciplinary integration of subjects related to solid state physics with the natural sciences in their high schools // International Journal of Education, Social Science & Humanities. Finland Academic Research Science Publishers ISSN: 2945-4492 (online), Volume-11| Issue-10| 2023 Published: |22-10-2023| Scientific Journal Impact Factor (SJIF) = 7.502, P. 1276-1279.

[12] Xushvaqtov O‘.N., Umumiy o‘rta ta’lim maktablarida PhET (fizika ta’limi va texnologiya)si yordamida “Elastiklik va Guk qonuni”ni o‘qitish // “Yangi O‘zbekistonda innovatsion tadqiqotlar” xalqaro ilmiy-amaliy konferensiya doirasidagi “Intellektual izlanuvchi” xalqaro ko‘rik tanlovi 3-qism. O‘zbekiston – 2023, 647-649 b.

[13] Xushvaqtov O‘.N., “Qattiq jismlar fizikasi”ni o‘qitish jarayonida o‘quvchilarning kreativ kompetentligini rivojlantirish// “XALQ TA’LIMI” O‘zbekiston Respublikasi Maktabgacha va Maktab Ta’limi Vazirligining Ilmiy-metodik jurnali. ISSN 2181-7839. 2023 2-son (Mart-Aprel), 67-71 b. (13.00.00. № 17).

[14] Xushvaqtov O‘.N., Yakka plastina metodi yordamida qattiq jismlarning issiqlik o‘tkazuvchanligini aniqlash // «Ilm-fan fidokori» mavzusidagi xalqaro ilmiy-amaliy ko‘rik tanlovi materiallari (29-dekabr 2022-yil) – T.: Farg‘ona sh. 319-326 b.

[15] Xushvaqtov O‘.N., Umumiy o‘rta ta’lim maktablarida “Qattiq jismlar fizikasi”ni o‘qitishni takomillashtirish omillari// Science and innovation international scientific journal VOLUME 1 ISSUE 8 UIF-2022: 8.2 | ISSN: 2181-3337, 1115-1121 b.

[16] Xushvaqtov O‘.N., Keramik supercondensatorlar va uning texnikada qo‘llanishi mavzusini o‘qitish// “O‘zbekistonda ilm-fanning rivojlanish istiqbollari” mavzusidagi ko‘p tarmoqli, xalqaro ilmiy-amaliy anjumani materiallar to‘plami 2022-yil 30-noyabr, 863-566 b.

[17] Khushvaktov U.N., Teaching topics related to solid-state physics in high school on the principle of continuity // International Journal of Education, Social Science & Humanities. Finland Academic Research Science Publishers ISSN: 2945-4492, Volume-12 |Issue-6| 2024 Published: |22-06-2024| Scientific Journal Impact Factor (SJIF) = 8.09, P. 1584-1592.

[18] Khushvaktov U.N., Methods of teaching the topic "Crystalline and amorphous bodies" in high school // International Journal of Education, Social Science & Humanities. Finland Academic Research Science Publishers ISSN: 2945-4492, Volume-12 |Issue-6| 2024 Published: |22-06-2024| Scientific Journal Impact Factor (SJIF) = 8.09, P. 1575-1583.

[19] Xushvaqtov N., Xushvaqtov O‘.N., Umumiy o‘rta ta’lim maktablarida fizika fanidan uy laboratoriya ishini tashkil etish va bajarish // Xalqaro ilmiy forum. Ko‘p tarmoqli ilmiy-amaliy anjuman materiallari. Toshkent. 2023-yil. 13-yanvar. 962-965 bet.

[20] Xushvaqtov O‘.N., Jalolov S.E., Yakka plastina usuli bilan issiqlik o‘tkazuvchanlikni aniqlash// Xalqaro ilmiy forum. Ko‘p tarmoqli ilmiy-amaliy anjuman materiallari. Toshkent. 2023-yil. 13-yanvar. 966-968 bet.

[21] Jo‘rayev Baxtiyor, Molekulyar fizikaning paydo bo‘lishi va rivojlanishi. // International Journal of Education, Social Science & Humanities. Finland Academic Research Science Publishers ISSN: 2945-4492 (online), Volume-11| Issue-10| 2023 Published: |22-10-2023| Scientific Journal Impact Factor (SJIF) = 7.502, P. 1269-1271.

[22] Хожаназарова Р.М., Джораев Б.Б., Formation of quantum mechanics concepts in students in the system of higher education // Science and innovation international scientific journal VOLUME 1 ISSUE 8 UIF-2022: 8.2 | ISSN: 2181-3337, P. 40-42.

[23] Ural Norkobilovich Khushvaktov. Improving correlation in solving laboratory work and issues related to solid state physics in high school // American journal of education and learning ISSN: 2996-5128 (online) | ResearchBib (IF) = 9.918 Impact factor Volume-2| Issue-5| 2024 Published: |30-12-2024|. P. 173-179.

[24] Djo‘rayev M., Jo‘rayev B.B., Fizikani o‘qitishda empirik va nazariy usullar // Science and innovation international scientific journal Volume 1 ISSUE 8 UIF-2022: 8.2 | ISSN: 2181-3337. P. 1705-1707.

[25] Jo‘rayev B.B., Methodology of teaching molecular physics for future Physics teachers // International Journal of Education, Social Science & Humanities. Finland Academic Research Science Publishers ISSN: 2945-4492 (online) | (SJIF) = 8.09 Impact factor Volume-12| Issue-6| 2024 Published: |22-06-2024|. P. 1601-1608.

[26] Normengliyev Odil Normengli o‘g‘li. Elektr zanjirlarini hisoblashning universal uslubi sifatida kirxgoff qonunlaridan foydalanishga asoslangan uslub // American journal of education and learning ISSN: 2996-5128 (online) | ResearchBib (IF) = 9.918 Impact factor Volume-2| Issue-4| 2024 Published: |30-11-2024|. P. 25-33.

[27] Khushvaktov U. N., Xaydarov B.A., Physics practicum: The relationship between problem solving and experimental activity // American journal of education and learning ISSN: 2996-5128 (online) | ResearchBib (IF) = 9.918 impact factor Volume-3| Issue-2| 2025 Published: |28-02-2025|. -P. 657-668. https://doi.org/10.5281/zenodo.14878371

[28] Xushvaqtov O‘.N., Fizik praktikum // Darslik. T:. -2024 «Zuxra baraka biznes». 348 b.

[29] Xushvaqtov O‘.N., Umumiy fizika (Mexanikadan laboratoriya ishlari) // Darslik. UK-2024. “GlobeEdit”. 188 b.

[30] Kalandarov E.K, Xushvaqtov O‘.N., Qattiq jismlar fizikasi // O‘quv qo‘llanma. T:. -2023 «Zuxra baraka biznes». 264 b.

[31] Xushvaqtov O‘.N., Fizik praktikum // O‘quv qo‘llanma. T:. -2024 «Zuxra baraka biznes». 172 b.

[32] Xushvaqtov O‘.N., Mexanikadan laboratoriya ishlari to‘plami // O‘quv qo‘llanma. T:. -2024 «Zuxra baraka biznes». 238 b.

[33] Xushvaqtov N., Xushvaqtov O‘.N., Kalandarov E.K, Rajabov T.E., Normengliyev O.N., Jalolov S.E. Fizika // O‘quv qo‘llanma. T:. -2025 "LAVITA PRINT". 488 b.

[34] Хушвактов У. Н., Физический практикум // Учебное пособие. T:. -2024 «Zuxra baraka biznes». -c. 220.

[35] Хушвактов У. Н., Сборник лабораторных работ по Механике // Учебное пособие. T:. -2024 «Zuxra baraka biznes». -c. 138.

[36] Khushvaktov Ural Norkobilovich, Organization of Classes on the Basis of Master-Klass in Secondary School to Solve Problems from Solid State Physics // Eurasian Scientific Herald open access, peer revie wed journal ISSN (E). -P. 269-274. https://philpapers.org/rec/NOROOC-2

[37] Хужанов Э.Б. Умумий ўрта таълим мактаб ўқувчиларида физик тушунчаларни статистик метод асосида шакллантириш. Педагогика фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD) дис-си автореферати, Тошкент, 2020. – 48 б.

[38] Хужанов Э.Б. Преподавание физики в общеобразовательных школах на основе статистического метода // Проблемы современного образования. - 2019. - №1. - С. 175-182.

[39] Xujanov E.B., Baratov J. Molekulyar fizika va termodinamika asoslaridan nostandart darslarni musobaqa shaklida tashkillashtirish metodikasi // Fan va jamiyat – Nukus, 2021 – № 1 (2-seriya).

[40] Джораев М., Хужанов Э.Б. Совершенствование формата изучения курса молекулярной физики в общеобразовательных школах на основе статистического метода // LVII Международная (заочная) научно-практическая конференция «Психология и педагогика в системе современного гуманитарного знания XXI века» (ПП-57). – Казань, 2018. – С. 239–242.

[41] Khujanov Erkin. Teaching Quantum Physics Elements in Secondary Schools Based on Statistical Method // Eastern European Scientific Journal. – Germany, 2018. – № 6. – pp. 147– 150.

[42] Khujanov Erkin. Formation of Probability Physical Notions by Pupils on the Statistical Approach, Revista Geintec-gestao Inovacao e Tecnologias - Brazil, - Vol. 11 No. 3 (2021). – P. 1681- 1688.

[43] Хужанов Э.Б. Методика изучения квантовой физики в общеобразовательной средней школе // Сборник материалов Международной научно-практической конференции «Депонирование научных достижений и передача их поколениям». www.maxbook.su. – Москва, 2019. – С. 51–54.

[44] Xujanov E. Bo‘lajak fizika o‘qituvchilarining ixtisoslik fanlari bo‘yicha mustaqil ta’limini tashkil etishning ilmiy-metodik asoslari // O‘zbekiston milliy universiteti xabarlari, –T.: 2025, № 1/1. – B. 237-239.

[45] Xushvaqtov O‘.N., Qattiq jismlar fizikasini o‘qitish uchun animatsion aralash reallik modellari // Fizika fanini axborot va innovatsion texnologiyаlar muhitida o‘qitishning zamonaviy tendensiyalari: Muammo va yechimlar mavzusidagi. Respublika ilmiy-amaliy konferensiya materiallar to‘plami. Navoiy shahri – 2023. 279-284 bet.

Downloads

Published

2025-05-15