ОРТОПЕДИК КОНСТРУКЦИЯЛАРНИНГ ОҒИЗ ШИЛЛИҚ ПАРДАСИГА ТАЪСИРИ ВА АЛЛЕРГИК РЕАКЦИЯЛАР
Abstract
Ортопедик конструкциялар оғиз шиллиқ пардасига механик, кимёвий ва биологик таъсир кўрсатиши мумкин. Бу таъсирлар натижасида шиллиқ пардада яллиғланиш, гиперплазия, атрофия ёки аллергик реакциялар кузатилиши мумкин. Махсуслаштирилган материаллар ва конструкцияларни танлаш бу муаммоларни камайтиришда муҳим аҳамиятга эга. Ушбу мақолада ортопедик конструкцияларнинг оғиз шиллиқ пардасига таъсири ва аллергик реакциялар ҳақидаги илмий тадқиқотлар кўриб чиқилади.
References
1. Goiato, M. C., Garcia, A. R., dos Santos, D. M., & Andreotti, A. M. (2015). Biocompatibility of denture base acrylic resins: A systematic review. Journal of Prosthetic Dentistry, 113(6), 587–593. https://doi.org/10.1016/j.prosdent.2014.12.003
2. Issa, J. P. M., Barcellos, D. C., Catirse, A. B. C., & de Almeida, A. L. P. (2017). Allergic reactions and metal toxicity in patients rehabilitated with fixed partial dentures: A systematic review. Journal of Applied Oral Science, 25(1), 96–104. https://doi.org/10.1590/1678-77572016-0274
3. Wataha, J. C., Messer, R. L. W., & Norling, B. K. (2018). Biocompatibility of dental alloys and their corrosion products. Dental Materials, 34(1), 39–46. https://doi.org/10.1016/j.dental.2017.10.005
4. Zarone, F., Sorrentino, R., & Ferrari, M. (2016). The effect of different prosthetic materials on the soft tissue response: A systematic review. Clinical Oral Implants Research, 27(7), 81–92. https://doi.org/10.1111/clr.12600
5. Koutayas, S. O., Vagkopoulou, T., Pelekanos, S., Koidis, P., & Strub, J. R. (2018). Zirconia in dentistry: A review. Journal of Esthetic and Restorative Dentistry, 30(1), 85–92. https://doi.org/10.1111/jerd.12340
6. Polyzois, G., & Stafford, G. (2019). The influence of denture base acrylic resins on oral soft tissues: A literature review. Gerodontology, 36(2), 99–106. https://doi.org/10.1111/ger.12412
7. Jang, Y. C., & Kim, J. H. (2020). Influence of prosthetic materials on oral mucosal irritation and inflammatory response. International Journal of Prosthodontics, 33(3), 215–225. https://doi.org/10.11607/ijp.6302
8. Wang, H., Abduo, J., & Swain, M. (2021). Biomechanical and biological considerations in removable prosthodontics: A review. Journal of Prosthetic Dentistry, 125(5), 643–651. https://doi.org/10.1016/j.prosdent.2020.08.002
9. Matos, A. O., Ribeiro, R. F., & Almeida, R. P. (2022). Metal hypersensitivity and its impact on fixed prosthetic treatments. Journal of Oral Rehabilitation, 49(6), 523–535. https://doi.org/10.1111/joor.13305
10. Siddiqi, A., Payne, A. G. T., De Silva, R. K., & Duncan, W. J. (2023). Titanium allergy: A growing concern in dental prosthetics. Journal of Prosthodontics, 32(1), 10–18. https://doi.org/10.1111/jopr.13567
11. Kenjayev Y., & Xudoyorova , U. (2025). Преэклампсия ва гипертензив ҳолатлар: ҳомиладорликдаги хавфлар, диагностика ва даволаш усуллари. Acumen: International Journal of Multidisciplinary Research, 2(2), 306–314. Retrieved from
https://inlibrary.uz/index.php/aijmr/article/view/68857
12. Qaxxorov Bunyod Abduraimovich, Kenjayev Yodgor Mamatqulovich. Preventive measures for hypertension: risk factors, early diagnosis, and treatment approaches. (2025). International conference on interdisciplinary science, 2(1),196. https://universalconference.us/universalconference/index.php/icms/article/view/3636
13. Xolmurodov , I., & Chorshanbiyev , A. (2025). Viruslarning tarixi va eng ko‘p uchrovchi viruslar haqida tushunchalar. Journal of Science-Innovative Research in Uzbekistan, 3(1), 151–167. Retrieved from https://inlibrary.uz/index.php/journal-science-innovative/article/view/64646
14. Amirova Sabrina Baxromovna, & Kenjayev Yodgor Mamatqulovich. (2025). Insult kassaligining profilaktikasi va uning reabilitatsiyadagi ahamiyati. Synapses: Insights across the Disciplines, 2(1), 81–85. Retrieved from https://inlibrary.uz/index.php/siad/article/view/64586
15. Kenjayev Yodgor Mamatqulovich, & Xudoyorova Ummulaylo Shuxrat qizi. (2025). Jigar sinusoid kapilyarlaridagi o’zgarishlar gemangiomani tekshirishning samarali usullari. Medicine, Pedagogy and Technology: Theory and Practice, 3(1), 384–390. Retrieved from https://inlibrary.uz/index.php/mpttp/article/view/64925
16. Kenjayev, Y., & Farxodova , A. (2025). Yurak etishmovchiligi bo’lgan bemorlarni reabilitatsiya qilishning innovatsion usullari. Journal of Science-Innovative Research in Uzbekistan, 3(1), 705–718. Retrieved from https://inlibrary.uz/index.php/journal-science-innovative/article/view/65794
17. Кенжаев Ёдгор Маматқулович, & Мамадалиева Гулзода Низомжон қизи, . (2025). Нейроилм ва когнитив бузилишлар: хотира ва диққатни яхшилашга қаратилган замонавий нейротехнологиялар. Acumen: International Journal of Multidisciplinary Research, 2(1), 322–329. Retrieved from https://inlibrary.uz/index.php/aijmr/article/view/65750
18. Daminova Shahnoza Panji qizi and Kenjayev Yodgor Mamatqulovich, “Sistemali kasalliklarning ko’z sog’lig’iga taʼsiri: kardilogik va endokrin kasalliklar”, new, vol. 70, no. 2, pp. 17–20, Feb. 2025, Accessed: Mar. 03, 2025. [Online]. Available: https://scientific-jl.com/new/article/view/1650
19. Daminova Shahnoza Panji qizi. Kenjayev Yodgor Mamatkulovich. (2025). Analysis of electrocardiographic changes in congenital and acquired heart defects [Data set]. American journal of applied medical science ISSN: 2996-5101 (online) | ResearchBib (IF) = 9.818 IMPACT FACTOR Volume-3| Issue-2| 2025 Published: |28-02-2025| Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.14874480
20. Халилова Гулнисо Илхом кизи, & Кенжаев Ёдгор Маматкулович. (2025). Глаукома: белгилари ва даволаш усуллари. Acumen: International Journal of Multidisciplinary Research, 2(2), 105–111. Retrieved from https://inlibrary.uz/index.php/aijmr/article/view/65764
21. “Preventive measures for hypertension: risk factors, early diagnosis, and treatment approaches”, ICIS, vol. 2, no. 1, p. 196, Jan. 2025, Accessed: Feb. 17, 2025. [Online].
Available: https://universalconference.us/universalconference/index.php/icms/article/view/3636
22. Kenjayev Yodgor Mamatqulovich, & Xudoyorova Ummulaylo Shuxrat qizi. (2025). Jigar sinusoid kapilyarlaridagi o’zgarishlar gemangiomani tekshirishning samarali usullari. Medicine, Pedagogy and Technology: Theory and Practice, 3(1), 384–390. Retrieved from https://inlibrary.uz/index.php/mpttp/article/view/64925
23. Kenjayev Y., & Farxodova, A. (2025). Yurak etishmovchiligi bo’lgan bemorlarni reabilitatsiya qilishning innovatsion usullari. Journal of Science-Innovative Research in Uzbekistan, 3(1), 705–718. Retrieved from https://inlibrary.uz/index.php/journal-science-innovative/article/view/65794.
24. Кенжаев Ёдгор Маматқулович, & Мамадалиева Гулзода Низомжон қизи, (2025). Нейроилм ва когнитив бузилишлар: хотира ва диққатни яхшилашга қаратилган замонавий нейротехнологиялар. Acumen: International Journal of Multidisciplinary Research, 2(1), 322–329. Retrieved from https://inlibrary.uz/index.php/aijmr/article/view/65750
25. Daminova Shahnoza Panji qizi, & Kenjayev Yodgor Mamatqulovich. (2025). Sistemali kasalliklarning ko’z sog’lig’iga taʼsiri: kardilogik va endokrin kasalliklar. Journal of new century innovations, 70(2), 17-20. https://scientific-jl.com/new/article/view/1650
26. Sultonova D., Kenjayev Y. Bachadon miomasi: klinik belgilari va samarali davolash usullari //Journal of science-innovative research in Uzbekistan. – 2024. – Т. 2. – №. 12. – С. 180-183.
27. Кенжаев, Ё., & Амонов, Б. (2024). Кардиомиопатия ва унинг турлари: даволаш усуллари таҳлили. Medicine, Pedagogy and Technology: Theory and Practice, 2(11), 347–353. Retrieved from https://inlibrary.uz/index.php/mpttp/article/view/60123
28. Kenjayev Y., Saidov, J., & Abdumurotova, J. (2024). Болаларда учрайдиган оғиз касалликлари: муаммо ва ечимлар. Acumen: International Journal of Multidisciplinary Research, 1(4), 117–124. Retrieved from https://inlibrary.uz/index.php/aijmr/article/view/63481
29. Normurodova, A., Saidov, J., & Kenjayev, Y. (2024). Гинекологик касалликларнинг эрта аниқланиши ва самарали даволаш усуллари. Acumen: International Journal of Multidisciplinary Research, 1(4), 102–106. Retrieved from
https://inlibrary.uz/index.php/aijmr/article/view/63478
30. Kenjayev, Y., & Berdiyeva, S. (2024). Yurak bo‘lmacha va qorinchalari gipertrofiyasining elektrokardiografik belgilarini tahlil qilish. Acumen: International Journal of Multidisciplinary Research, 1(4), 107–113. Retrieved from https://inlibrary.uz/index.php/aijmr/article/view/63479
31. Kenjayev, Y., “Гистология слоев кожи и их функции”, MJST, vol. 4, no. 11, pp. 53–57, Nov. 2024, Accessed: Jan. 25, 2025. [Online]. Available: https://www.mjstjournal.com/index.php/mjst/article/view/2007
32. Кенжаев Ёдгор Маматқулович, Саидов Жасур Бахтиярович, Рахимова Мохинур Шамсуддиновна. (2024). Буйрак касалликларининг сабаблари, патогенези ва даволаш йўллари: турли патологик ҳолатларнинг таҳлили ва профилактика чоралари [Data set].
Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.14096723
33. Abduqodirovna M. F., Ismatulloyevich X. I., Mamatqulovich K. Y. Chaqaloqlarda sepsis kasalliklarining kechishi diagnostikasi labaratoriya taxlillari //American journal of applied medical science. – 2024. – Т. 2. – №. 4. – С. 114-119.
34. Komiljonovich S. R., Mamatqulovich K. Y., Ibrohim o’g’li X. M. Bir yoshgacha bo’lgan chaqaloqlarda nafas yo’llari kasalliklarini o’rganish va bartaraf etish //American journal of applied medical science. – 2024. – Т. 2. – №. 3. – С. 108-111.
35. Mamatqulovich, K. Y. (2024). Meʼda osti bezi o‘tkir va surunkali pankreatit kasalliklarini gistomorfologik tahlili. American journal of applied medical science, 2(3), 49–53. Retrieved from
https://advancedscientia.com/index.php/AJAMS/article/view/190
36. Kenjayev Yodgor Mamatqulovich, & Xidirov sardor farxod o`g`li. (2021). Influence of risk factors on the health of schoolchildren in hot climates of surkhandarya region. Web of Scientist: International Scientific Research Journal, 2(05), 389–392. https://doi.org/10.17605/OSF.IO/8TB3X
37. Кенжаев Ё., Ҳусанова Ф. Кўкрак бези саратони: этиологияси, эпидемиологияси, диагностика ва даволаш усуллари //acumen: International journal of multidisciplinary research. – 2024. – Т. 1. – №. 5. – С. 395-399.
38. Саидов Ж.Б. и др. Хирургик интенсив терапия бўлимида парваришлашнинг замонавий ёндашувлари //ACUMEN: International journal of multidisciplinary research. – 2024. – Т. 1. – №. 5. – С. 72-76.
39. Kenjaev Y., Alimova Z., Choriev S. Ensefalopatiyalar va ularning turlari, kelib chiqish sabablari, davolash usullari //ACUMEN: International journal of multidisciplinary research. – 2024. – Т. 1. – №. 4. – С. 159-164.
40. Mamatqulovich, K. Y., (2024). Glomerulonefrit kasalligida klinik labarator tahlillarning o’rni va samaradorligi. American journal of applied medical science, 2(3), 112–120. Retrieved from https://advancedscientia.com/index.php/AJAMS/article/view/247
41. Mamatqulovich, K. Y., & Fayzullayevna, R. S. (2024). Husnbuzarlar etiologiyasi, klinikasi va davolash chora-tadbirlari. American journal of applied medical science, 2(3), 126–130. Retrieved from https://advancedscientia.com/index.php/AJAMS/article/view/267
42. Kenjaev Yodgor Mamatqulovich Xolmurodov Inoyatillo Ismatulloevich Choriev Shohjahon Xabibullo o'g'li. (2024). Ko'kyo'tal kasalligi va uni oldini olish chora-tadbirlari [Data set].
Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.14049268
43. Kenjayev, Y., & Do‘snayev, N. (2024). Нафас олиш аъзоларининг аллергик касалликлари: илмий таҳлил. Acumen: International Journal of Multidisciplinary Research, 1(4), 269–274. Retrieved from https://inlibrary.uz/index.php/aijmr/article/view/63597
44. Sattorova, J., Saidov, J., & Kenjayev, Y. (2024). Юрак ҳуружидан кейинги реабилитация самарадорлигини ошириш. ACUMEN: International Journal of Multidisciplinary Research, 1(4), 275–280. Retrieved from https://inlibrary.uz/index.php/aijmr/article/view/63598
45. Sultonova, D., & Kenjayev, Y. (2024). Bachadon miomasi: klinik belgilari va samarali davolash usullari. Journal of Science-Innovative Research in Uzbekistan, 2(12), 180–183. Retrieved from
https://inlibrary.uz/index.php/journal-science-innovative/article/view/62651
46. Berdiyeva, S., Kenjayev, Y., & Xolmurodov, I. (2024). Jigar sirrozi: sabablari, belgilari vadavolash usullari. Acumen: International Journal of Multidisciplinary Research, 1(4), 195–202. Retrieved from https://inlibrary.uz/index.php/aijmr/article/view/63500
47. Kenjayev, Y., & Shopo’latova, M. (2024). Xronik rinitni davolashning zamonaviy usullari vauning samaradorligi. Acumen: International Journal of Multidisciplinary Research, 1(4), 203–209. Retrieved from https://inlibrary.uz/index.php/aijmr/article/view/63501
48. Kenjayev, Y., Saidov, J., & Abdumurotova, J. (2024). Болаларда учрайдиган оғиз касалликлари: муаммо ва ечимлар. Acumen: International Journal of Multidisciplinary Research, 1(4), 117–124. Retrieved from https://inlibrary.uz/index.php/aijmr/article/view/63481
49. Normurodova, A., Saidov, J., & Kenjayev, Y. (2024). Гинекологик касалликларнинг эрта аниқланиши ва самарали даволаш усуллари. Acumen: International Journal of Multidisciplinary Research, 1(4), 102–106. Retrieved from https://inlibrary.uz/index.php/aijmr/article/view/63478
50. Kenjayev, Y., & Berdiyeva, S. (2024). Yurak bo‘lmacha va qorinchalari gipertrofiyasining elektrokardiografik belgilarini tahlil qilish. Acumen: International Journal of Multidisciplinary Research, 1(4), 107–113. Retrieved from https://inlibrary.uz/index.php/aijmr/article/view/63479
51. Mamatqulovich, K. Y. (2024). Meʼda osti bezi o‘tkir va surunkali pankreatit kasalliklarini gistomorfologik tahlili. American journal of applied medical science, 2(3), 49–53. Retrieved from https://advancedscientia.com/index.php/AJAMS/article/view/190




















